شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار : یارسید محمدحسین بهجت تبریزی (زادهٔ ١١ دی ۱۲۸۵–درگذشتهٔ ٢٧ شهریور ۱۳۶۷) متخلص به شهریار (پیش از آن بهجت تبریزی)
شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار ایرانی اهل آذربایجان بود که به زبان‌های فارسی و ترکی شعر سروده‌است.
وی در تبریز در خانواده‌ای بستان‌آبادی (روستای خُشگِناب بستان‌آباد) به دنیا آمد و بنا به وصیتش در مقبره الشعرای تبریز به خاک سپرده شد.
۲۷ شهریور را به واسطهٔ روز درگذشت او «روز شعر و ادب فارسی» نامیده‌اند.
مهم‌ترین اثر شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار منظومهٔ حیدربابایه سلام؛ (سلام به حیدربابا)، است که از معروف‌ترین آثار ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود و شاعر در آن از اصالت و زیبایی‌های روستا یاد کرده‌است.
این مجموعه در میان اشعار مدرن قرار گرفته و به بیش از ۸۰ زبان زندهٔ دنیا ترجمه شده‌است.
شهریار در سرودن گونه‌های دگرسان شعر فارسی – مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی – نیز چیره‌دست بوده‌است. اما بیشتر از دیگر گونه‌ها در غزل شهره بود و از جمله غزل‌های معروف او می‌توان به «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. شهریار نسبت به علی بن ابی‌طالب ارادتی ویژه داشت و همچنین شیفتگی بسیاری نسبت به حافظ داشته‌است.
شهریار، از جمله سرایندگانی است که شعر را محلی نیک برای بیان این اندیشه‌ورزی‌های ژرف‌نگرانه و پندآموز دانسته، و بسیاری از اندرزهای اخلاقی، تربیتی را در قالب‌های گوناگون شعری (به‌ویژه در قطعات، رباعیات و دوبیتی‌ها) بازمی‌گوید. مخاطب این افکار و مفاهیم نیز نوع بشر و انسان در طول تاریخ است نه خطابی شخصی و منحصر به فرد.
شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار در ١١ دی ماه سال ۱۲۸۵ خورشیدی در شهر تبریز متولد شد.
دوران کودکی را – به علت شیوع بیماری در شهر – در روستای اجدادی‌اش خشگناب واقع در شهرستان بستان‌آباد سپری کرد.
پدرش «میرآقا بهجت خشگنابی» و به روایتی «سید اسمعیل موسوی» نام داشت که در تبریز وکیل بود «میر» صورت دیگری از «سید» است و موسوی به نیای او (امام موسی کاظم) اشاره میکند.
پس از پایان سیکل (راهنمایی) در تبریز، در سال ۱۳۰۰ از تبریز رهسپار تهران شد و تحصیلش را در مدرسهٔ دارالفنون تا سال ۱۳۰۳ و پس از آن در رشتهٔ پزشکی ادامه داد.
شهریار در اوایل تحصیل پزشکی در تهران عاشق ثریا دختر عبدالله امیرطهماسبی می‌شود و چند سال با یکدیگر نامزد بودند.
اما در نهایت آن دختر با چراغعلی سالار حشمت معروف به امیراکرم ازدواج میکند.
حدود شش ماه پیش از گرفتن مدرک دکترا، تحصیلش را به‌علت شکست عشقی و ناراحتی و خیال و پیش‌آمدهای دیگر، ترک کرد.
اولین کتاب شعر شهریار به کوشش ابوالقاسم شیوا متخلص به «شهیار» دوست صمیمی شهریار در سال ۱۳۰۸ منتشر گردید.
شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار در جوانی در تهران با بزرگان هنر و ادب همنشینی و دوستی داشت از جمله با: ابوالحسن صبا، محمدتقی بهار و عارف قزوینی.
در سال‌های بعد نیز با نیما یوشیج، هوشنگ ابتهاج، کریم امیری فیروزکوهی و برخی دیگر از هنرمندان دوستی و رابطه داشت.
پس از سفری چهارساله به خراسان، برای کار در ادارهٔ ثبت اسناد مشهد و نیشابور، شهریار به تهران بازگشت.
در سال ۱۳۱۳ که شهریار در خراسان بود، پدرش میرآقا خشگنابی درگذشت. او در سال ۱۳۱۵ در بانک کشاورزی استخدام و پس از مدتی به تبریز منتقل شد.
دانشگاه تبریز شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب میهن خواند و عنوان دکتری افتخاری دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی تبریز را نیز به وی اعطا کرد.
کانال تلگرام راهنمای سفر زمینی به ترکیه
در سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۰ اثر مشهور خود، حیدربابایه سلام را می‌سراید.
در تیر ۱۳۳۱ مادرش درمی‌گذرد.
در مرداد ۱۳۳۲ به تبریز می‌آید و با نوهٔ عموی خود به نام عزیزه عبدِخالقی ازدواج میکند که حاصل این ازدواج سه فرزند، دو دختر به نام‌های شهرزاد و مریم و یک پسر به نام هادی می‌شود.
متن شعر حیدربابا (حیدر بابایه سلام) همراه با ترجمه فارسی اثر شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار
۱
حیدربابا چو ابر شَخَد، غُرّد آسمان
حیدربابا ایلدیریملار شاخاندا
حیدربابا چو ابر شَخَد، غُرّد آسمان
حیدربابا ایلدیریملار شاخاندا
سیلاب‌های تُند و خروشان شود روان
سئللر سولار شاققیلدییوب آخاندا
سئللر سولار شاققیلدییوب آخاندا
صف بسته دختران به تماشایش آن زمان
قیزلار اوْنا صف باغلییوب باخاندا
قیزلار اوْنا صف باغلییوب باخاندا
بر شوکت و تبار تو بادا سلام من
سلام اولسون شوْکتوْزه ائلوْزه!
سلام اولسون شوْکتوْزه ائلوْزه!
گاهی رَوَد مگر به زبان تو نام من
منیم دا بیر آدیم گلسین دیلوْزه
منیم دا بیر آدیم گلسین دیلوْزه
۲
حیدربابا چو کبکِ تو پَرّد ز روی خاک
حیدربابا، کهلیک لروْن اوچاندا
حیدربابا چو کبکِ تو پَرّد ز روی خاک
حیدربابا، کهلیک لروْن اوچاندا
خرگوشِ زیر بوته گُریزد هراسناک
کوْل دیبینن دوْشان قالخوب قاچاندا
کوْل دیبینن دوْشان قالخوب قاچاندا
باغت به گُل نشسته و گُل کرده جامه چاک
باخچالارون چیچکلنوْب آچاندا
باخچالارون چیچکلنوْب آچاندا
ممکن اگر شود ز منِ خسته یاد کن
بیزدن ده بیر موْمکوْن اوْلسا یاد ائله
بیزدن ده بیر موْمکوْن اوْلسا یاد ائله
دل‌های غم گرفته، بدان یاد شاد کن
آچیلمیان اوْرکلری شاد ائله
آچیلمیان اوْرکلری شاد ائله
۳
چون چارتاق را فِکنَد باد نوبهار
بایرام یئلی چارداخلاری ییخاندا
چون چارتاق را فِکنَد باد نوبهار
بایرام یئلی چارداخلاری ییخاندا
نوروزگُلی و قارچیچگی گردد آشکار
نوْروز گوْلی، قارچیچکی چیخاندا
نوْروز گوْلی، قارچیچکی چیخاندا
بفشارد ابر پیرهن خود به مَرغزار
آغ بولوتلار کؤینکلرین سیخاندا
آغ بولوتلار کؤینکلرین سیخاندا
از ما هر آنکه یاد کند بی گزند باد
بیزدن ده بیر یاد ائلییه ن. ساغ اوْلسون
بیزدن ده بیر یاد ائلییه ن. ساغ اوْلسون
گو: درد ما چو کوه بزرگ و بلند باد
دردلریمیز قوْی دیّکلسین، داغ اوْلسون
دردلریمیز قوْی دیّکلسین، داغ اوْلسون
۴
حیدربابا چو داغ کند پشتت آفتاب
حیدربابا، گوْن دالووی داغلاسین!
رخسار تو بخندد و جوشد ز چشمه آب
اوْزوْن گوْلسوْن، بولاخلارون آغلاسین!
اوْزوْن گوْلسوْن، بولاخلارون آغلاسین!
یک دسته گُل ببند برای منِ خراب
اوشاخلارون بیر دسته گوْل باغلاسین!
اوشاخلارون بیر دسته گوْل باغلاسین!
بسپار باد را که بیارد به کوی من
یئل گلنده، وئر گتیرسین بویانا
یئل گلنده، وئر گتیرسین بویانا
باشد که بخت روی نماید به سوی من
بلکه منیم یاتمیش بختیم اوْیانا
بلکه منیم یاتمیش بختیم اوْیانا
۵
حیدربابا، همیشه سر تو بلند باد
حیدربابا، سنوْن اوْزوْن آغ اوْلسون!
حیدربابا، همیشه سر تو بلند باد
حیدربابا، سنوْن اوْزوْن آغ اوْلسون!
از باغ و چشمه دامن تو فرّه‌مند باد
دؤرت بیر یانون بولاغ او ْلسون باغ اوْلسون!
دؤرت بیر یانون بولاغ او ْلسون باغ اوْلسون!
از بعدِ ما وجود تو دور از گزند باد
بیزدن سوْرا سنوْن باشون ساغ اوْلسون!
بیزدن سوْرا سنوْن باشون ساغ اوْلسون!
دنیا همه قضا و قدر، مرگ ومیر شد
دوْنیا قضوْ-قدر، اؤلوْم-ایتیمدی
دوْنیا قضوْ-قدر، اؤلوْم-ایتیمدی
این زال کی ز کُشتنِ فرزند سیر شد؟
دوْنیا بوْیی اوْغولسوزدی، یئتیمدی
دوْنیا بوْیی اوْغولسوزدی، یئتیمدی
۶
حیدربابا، ز راه تو کج گشت راه من
حیدربابا، یوْلوم سنن کج اوْلدی
حیدربابا، ز راه تو کج گشت راه من
حیدربابا، یوْلوم سنن کج اوْلدی
عمرم گذشت و ماند به سویت نگاه من
عؤمروْم کئچدی، گلممه دیم، گئج اوْلدی
عؤمروْم کئچدی، گلممه دیم، گئج اوْلدی
دیگر خبر نشد که چه شد زادگاه من
هئچ بیلمه دیم گؤزللروْن نئج اوْلدی
هئچ بیلمه دیم گؤزللروْن نئج اوْلدی
هیچم نظر بر این رهِ پر پرپیچ و خم نبود
بیلمزیدیم دؤنگه لر وار، دؤنوْم وار
بیلمزیدیم دؤنگه لر وار، دؤنوْم وار
هیچم خبر زمرگ و ز هجران و غم نبود
ایتگین لیک وار، آیریلیق وار، اوْلوْم وار
ایتگین لیک وار، آیریلیق وار، اوْلوْم وار
۷
بر حق مردم است جوانمرد را نظر
حیدربابا، ایگیت اَمَک ایتیرمز
بر حق مردم است جوانمرد را نظر
حیدربابا، ایگیت اَمَک ایتیرمز
جای فسوس نیست که عمر است در گذر
عؤموْر کئچر، افسوس بَرَه بیتیرمز
عؤموْر کئچر، افسوس بَرَه بیتیرمز
نامردْ مرد، عمر به سر می‌برد مگر!
نامرد اوْلان عؤمری باشا یئتیرمز
نامرد اوْلان عؤمری باشا یئتیرمز
در مهر و در وفا، به خدا، جاودانه ایم
بیزد، واللاه، اونوتماریق سیزلری
بیزد، واللاه، اونوتماریق سیزلری
ما را حلال کن، که غریب آشیانه ایم
گؤرنمسک حلال ائدوْن بیزلری
گؤرنمسک حلال ائدوْن بیزلری
۸
میراَژدَر آن زمان که زند بانگِ دلنشین
حیدربابا، میراژدر سَسلننده
شور افکند به دهکده، هنگامه در زمین
کَند ایچینه سسدن – کوْیدن دوْشنده
کَند ایچینه سسدن – کوْیدن دوْشنده
از بهر سازِ رستمِ عاشق بیا ببین
عاشیق رستم سازین دیللندیرنده
عاشیق رستم سازین دیللندیرنده
بی اختیار سوی نوا‌ها دویدنم
یادوندادی نه هؤلَسَک قاچاردیم
یادوندادی نه هؤلَسَک قاچاردیم
چون مرغ پرگشاده بدانجا رسیدنم
قوشلار تکین قاناد آچیب اوچاردیم
قوشلار تکین قاناد آچیب اوچاردیم
۹
در سرزمینِ شنگل آوا، سیبِ عاشقان
شنگیل آوا یوردی، عاشیق آلماسی
در سرزمینِ شنگل آوا، سیبِ عاشقان
شنگیل آوا یوردی، عاشیق آلماسی
رفتن بدان بهشت و شدن میهمانِ آن
گاهدان گئدوب، اوْردا قوْناق قالماسی
گاهدان گئدوب، اوْردا قوْناق قالماسی
با سنگ، سیب و بِهْ زدن و، خوردن آنچنان!
داش آتماسی، آلما، هیوا سالماسی
داش آتماسی، آلما، هیوا سالماسی
در خاطرم چو خواب خوشی ماندگار شد
قالیب شیرین یوخی کیمین یادیمدا
قالیب شیرین یوخی کیمین یادیمدا
روحم همیشه بارور از آن دیار شد
اثر قویوب روحومدا، هر زادیمدا
اثر قویوب روحومدا، هر زادیمدا
۱۰
حیدربابا، قُوری گؤل و پروازِ غازها
حیدربابا، قوری گؤلوْن قازلاری
حیدربابا، قُوری گؤل و پروازِ غازها
حیدربابا، قوری گؤلوْن قازلاری
در سینه ات به گردنه‌ها سوزِ سازها
گدیکلرین سازاخ چالان سازلاری
گدیکلرین سازاخ چالان سازلاری
پاییزِ تو، بهارِ تو، در دشتِ نازها
کَت کؤشنین پاییزلاری، یازلاری
کَت کؤشنین پاییزلاری، یازلاری
چون پرده‌ای به چشمِ دلم نقش بسته است
بیر سینما پرده سی دیر گؤزوْمده
بیر سینما پرده سی دیر گؤزوْمده
وین شهریارِ تُست که تنها نشسته است
تک اوْتوروب، سئیر ائده رم اؤزوْمده
تک اوْتوروب، سئیر ائده رم اؤزوْمده
۱۱
حیدربابا، زجادّه شهر قراچمن
حیدربابا، قره چمن جاداسی
حیدربابا، زجادّه شهر قراچمن
حیدربابا، قره چمن جاداسی
چاووش بانگ می‌زند آیند مرد و زن
چْووشلارین گَلَر سسی، صداسی
چْووشلارین گَلَر سسی، صداسی
ریزد ز زائرانِ حَرَم درد جان وتن
کربلیا گئدنلرین قاداسی
کربلیا گئدنلرین قاداسی
بر چشمِ این گداصفتانِ دروغگو
دوْشسون بو آج یوْلسوزلارین گؤزوْنه
دوْشسون بو آج یوْلسوزلارین گؤزوْنه
نفرین بر این تمدّنِ بی چشم و آبرو
تمدّونون اویدوخ یالان سؤزوْنه
تمدّونون اویدوخ یالان سؤزوْنه
۱۲
شیطان زده است است گول و زِ دِه دور گشته‌ایم
حیدربابا، شیطان بیزی آزدیریب
شیطان زده است است گول و زِ دِه دور گشته‌ایم
حیدربابا، شیطان بیزی آزدیریب
کنده است مهر را ز دل و کور گشته‌ایم
محبتی اوْرکلردن قازدیریب
محبتی اوْرکلردن قازدیریب
زین سرنوشتِ تیره چه بی نور گشته‌ایم
قره گوْنوْن سرنوشتین یازدیریب
قره گوْنوْن سرنوشتین یازدیریب
این خلق را به جان هم انداخته است دیو
سالیب خلقی بیر-بیرینن جانینا
سالیب خلقی بیر-بیرینن جانینا
خود صلح را نشسته به خون ساخته است دیو
باریشیغی بلشدیریب قانینا
باریشیغی بلشدیریب قانینا
۱۳
هرکس نظر به اشک کند شَر نمی‌کند
گؤز یاشینا باخان اوْلسا، قان آخماز
انسان هوس به بستن خنجر نمی‌کند
انسان اوْلان خنجر بئلینه تاخماز
انسان اوْلان خنجر بئلینه تاخماز
س کوردل که حرف تو باور نمی‌کند
آمما حئییف کوْر توتدوغون بوراخماز
آمما حئییف کوْر توتدوغون بوراخماز
فردا یقین بهشت، جهنّم شود به ما
بهشتیمیز جهنّم اوْلماقدادیر!
بهشتیمیز جهنّم اوْلماقدادیر!
ذیحجّه ناگزیر، محرّم شود به ما
ذی حجّه میز محرّم اوْلماقدادیر!
ذی حجّه میز محرّم اوْلماقدادیر!
۱۴
هنگامِ برگ ریزِ خزان باد می‌وزید
خزان یئلی یارپاخلاری تؤکنده
هنگامِ برگ ریزِ خزان باد می‌وزید
خزان یئلی یارپاخلاری تؤکنده
از سوی کوه بر سرِ دِه ابر می‌خزید
بولوت داغدان یئنیب، کنده چؤکنده
بولوت داغدان یئنیب، کنده چؤکنده
با صوت خوش چو شیخ مناجات می‌کشید
شیخ الاسلام گؤزل سسین چکنده
شیخ الاسلام گؤزل سسین چکنده
دل‌ها به لرزه از اثر آن صلای حق
نیسگیللی سؤز اوْرکلره دَیَردی
نیسگیللی سؤز اوْرکلره دَیَردی
خم می‌شدند جمله درختان برای حق
آغاشلار دا آللا‌ها باش اَیَردی
آغاشلار دا آللا‌ها باش اَیَردی
۱۵
داشلی بُولاخ مباد پُر از سنگ و خاک و خَس
داشلی بولاخ داش-قومونان دوْلماسین!
داشلی بُولاخ مباد پُر از سنگ و خاک و خَس
داشلی بولاخ داش-قومونان دوْلماسین!
پژمرده هم مباد گل وغنچه یک نَفس
باخچالاری سارالماسین، سوْلماسین!
باخچالاری سارالماسین، سوْلماسین!
از چشمه سارِ او نرود تشنه هیچ کس
اوْردان کئچن آتلی سوسوز اولماسین!
اوْردان کئچن آتلی سوسوز اولماسین!
ای چشمه، خوش به حال تو کانجا روان شدی
دینه: بولاخ، خیرون اوْلسون آخارسان
دینه: بولاخ، خیرون اوْلسون آخارسان
چشمی خُمار بر افقِ آسمان شدی
افقلره خُمار-خُمار باخارسان
افقلره خُمار-خُمار باخارسان
۱۶
حیدربابا، ز صخره و سنگت به کوهسار
حیدر بابا، داغین، داشین، سره سی
حیدربابا، ز صخره و سنگت به کوهسار
حیدر بابا، داغین، داشین، سره سی
کبکت به نغمه، وز پیِ او جوجه رهسپار
کهلیک اوْخور، دالیسیندا فره سی
کهلیک اوْخور، دالیسیندا فره سی
از برّه سفید و سیه، گله بی شمار
قوزولارین آغی، بوْزی، قره سی
قوزولارین آغی، بوْزی، قره سی
ای کاش گام می‌زدم آن کوه و درّه را
بیر گئدیدیم داغ-دره لر اوزونی
بیر گئدیدیم داغ-دره لر اوزونی
می خواندم آن ترانه چوپان و برّه را
اوْخویئدیم: چوْبان، قیتر قوزونی
اوْخویئدیم: چوْبان، قیتر قوزونی
۱۷
در پهندشتِ سُولی یِئر، آن رشک آفتاب
حیدر بابا، سولی یئرین دوْزوْنده
در پهندشتِ سُولی یِئر، آن رشک آفتاب
حیدر بابا، سولی یئرین دوْزوْنده
جوشنده چشمه‌ها ز چمن‌ها، به پیچ و تاب
بولاخ قئنیر چای چمنین گؤزونده
بولاخ قئنیر چای چمنین گؤزونده
بولاغ اوْتی شناورِ سرسبز روی آب
بولاغ اوْتی اوْزَر سویون اوْزوْنده
بولاغ اوْتی اوْزَر سویون اوْزوْنده
زیبا پرندگان، چون از آن دشت بگذرند
گؤزل قوشلار اوْردان گلیب، گئچللر
گؤزل قوشلار اوْردان گلیب، گئچللر
خلوت کنند و آب بنوشند و بر پرند
خلوتلیوْب، بولاخدان سو ایچللر
خلوتلیوْب، بولاخدان سو ایچللر
۱۸
وقتِ درو، به سنبله چین داس‌ها نگر
بیچین اوْستی، سونبول بیچن اوْراخلار
وقتِ درو، به سنبله چین داس‌ها نگر
بیچین اوْستی، سونبول بیچن اوْراخلار
گویی به زلف شانه زند شانه‌ها مگر
ایله بیل کی، زوْلفی دارار داراخلار
ایله بیل کی، زوْلفی دارار داراخلار
در کشتزار از پیِ مرغان، شکارگر
شکارچیلار بیلدیرچینی سوْراخلار
شکارچیلار بیلدیرچینی سوْراخلار
دوغ است و نان خشک، غذای دروگران
بیچین چیلر آیرانلارین ایچللر
بیچین چیلر آیرانلارین ایچللر
خوابی سبک، دوباره همان کارِ بی کران
بیرهوشلانیب، سوْننان دوروب، بیچللر
بیرهوشلانیب، سوْننان دوروب، بیچللر
۱۹
حیدربابا، چو غرصه خورشید شد نهان
حیدربابا، کندین گوْنی باتاندا
خوردند شام خود که بخوابند کودکان
اوشاقلارون شامین ئییوب، یاتاندا
اوشاقلارون شامین ئییوب، یاتاندا
وز پشتِ ابر غمزه کند ماه آسمان
آی بولوتدان چیخوب، قاش-گؤز آتاندا
آی بولوتدان چیخوب، قاش-گؤز آتاندا
از غصّه‌های بی حدِ ما قصّه ساز کن
بیزدن ده بیر سن اوْنلارا قصّه ده
بیزدن ده بیر سن اوْنلارا قصّه ده
چشمان خفته را تو بدان غصّه باز کن
قصّه میزده چوخلی غم و غصّه ده
قصّه میزده چوخلی غم و غصّه ده
۲۰
قاری ننه چو قصّه شب ساز میکند
قاری ننه گئجه ناغیل دییَنده
قاری ننه چو قصّه شب ساز میکند
قاری ننه گئجه ناغیل دییَنده
کولاک ضربه‌ای زده، در باز میکند
کوْلک قالخیب، قاپ-باجانی دؤیَنده
کوْلک قالخیب، قاپ-باجانی دؤیَنده
با گرگ، شَنگُلی سخن آغاز میکند
قورد گئچینین شنگوْلوْسون یینده
قورد گئچینین شنگوْلوْسون یینده
ای کاش بازگشته به دامان کودکی
من قاییدیب، بیرده اوشاق اوْلئیدیم
من قاییدیب، بیرده اوشاق اوْلئیدیم
یک گل شکفتمی به گلستان کودکی
بیر گوْل آچیب، اوْندان سوْرا سوْلئیدیم
بیر گوْل آچیب، اوْندان سوْرا سوْلئیدیم
۲۱
آن لقمه‌های نوشِ عسل پیشِ عمّه جان
عمّه جانین بال بلله سین ییه ردیم
آن لقمه‌های نوشِ عسل پیشِ عمّه جان
عمّه جانین بال بلله سین ییه ردیم
خوردن همان و جامه به تن کردنم همان
سوْننان دوروب، اوْس دوْنومی گییه ردیم
سوْننان دوروب، اوْس دوْنومی گییه ردیم
در باغ رفته شعرِ مَتل خواندن آنچنان!
باخچالاردا تیرینگَنی دییه ردیم
باخچالاردا تیرینگَنی دییه ردیم
آن روز‌های نازِ خودم را کشیدنم!
آی اؤزومی اوْ ازدیرن گوْنلریم!
آی اؤزومی اوْ ازدیرن گوْنلریم!
چو بی سوار گشته به هر سو دویدنم!
آغاج مینیپ، آت گزدیرن گوْنلریم!
آغاج مینیپ، آت گزدیرن گوْنلریم!
۲۲
هَچی خاله به رود کنار است جامه شوی
هَچی خالا چایدا پالتار یوواردی
هَچی خاله به رود کنار است جامه شوی
هَچی خالا چایدا پالتار یوواردی
مَمّد صادق به کاهگلِ بام، کرده روی
مَمَد صادق داملارینی سوواردی
مَمَد صادق داملارینی سوواردی
ما هم دوان ز بام و زِ دیوار، کو به کوی
هئچ بیلمزدیک داغدی، داشدی، دوواردی
هئچ بیلمزدیک داغدی، داشدی، دوواردی
بازی کنان ز کوچه سرازیر می‌شدیم
هریان گلدی شیلاغ آتیب، آشاردیق
هریان گلدی شیلاغ آتیب، آشاردیق
ما بی غمان ز کوچه مگر سیر می‌شدیم!
آللاه، نه خوْش غمسیز-غمسیز یاشاردیق
آللاه، نه خوْش غمسیز-غمسیز یاشاردیق
۲۳
آن شیخ و آن اذان و مناجات گفتنش
شیخ الاسلام مُناجاتی دییه ردی
آن شیخ و آن اذان و مناجات گفتنش
شیخ الاسلام مُناجاتی دییه ردی
مشدی رحیم و دست یه لبّاده بردنش
مَشَدرحیم لبّاده نی گییه ردی
مَشَدرحیم لبّاده نی گییه ردی
حاجی علی و دیزی و آن سیر خوردنش
مشْدآجلی بوْز باشلاری ییه ردی
مشْدآجلی بوْز باشلاری ییه ردی
بودیم بر عروسی وخیرات جمله شاد
بیز خوْشودوق خیرات اوْلسون، توْی اوْلسون
بیز خوْشودوق خیرات اوْلسون، توْی اوْلسون
ما را چه غم ز شادی و غم! هر چه باد باد!
فرق ائلَمَز، هر نوْلاجاق، قوْی اولسون
فرق ائلَمَز، هر نوْلاجاق، قوْی اولسون
۲۴
اسبِ مَلِک نیاز و وَرَندیل در شکار
ملک نیاز ورندیلین سالاردی
کج تازیانه می‌زد و می‌تاخت آن سوار
آتین چاپوپ قئیقاجیدان چالاردی
آتین چاپوپ قئیقاجیدان چالاردی
دیدی گرفته گردنه‌ها را عُقاب وار
قیرقی تکین گدیک باشین آلاردی
قیرقی تکین گدیک باشین آلاردی
وه، دختران چه منظره‌ها ساز کرده اند!
دوْلائیا قیزلار آچیپ پنجره
دوْلائیا قیزلار آچیپ پنجره
بر کوره راه پنجره‌ها باز کرده اند!
پنجره لرده نه گؤزل منظره!
پنجره لرده نه گؤزل منظره!
۲۵
حیدربابا، به جشن عروسی در آن دیار
حیدربابا، کندین توْیون توتاندا
حیدربابا، به جشن عروسی در آن دیار
حیدربابا، کندین توْیون توتاندا
زن‌ها حنا – فتیله فروشند بار بار
قیز-گلینلر، حنا-پیلته ساتاندا
قیز-گلینلر، حنا-پیلته ساتاندا
داماد سیب سرخ زند پیش پایِ یار
بیگ گلینه دامنان آلما آتاندا
بیگ گلینه دامنان آلما آتاندا
مانده به راهِ دخترکانِ تو چشمِ من
منیم ده اوْ قیزلاروندا گؤزوم وار
منیم ده اوْ قیزلاروندا گؤزوم وار
در سازِ عاشقانِ تو دارم بسی سخن
عاشیقلارین سازلاریندا سؤزوم وار
عاشیقلارین سازلاریندا سؤزوم وار
۲۶
از عطر پونه‌ها به لبِ چشمه سارها
حیدربابا، بولاخلارین یارپیزی
از عطر پونه‌ها به لبِ چشمه سارها
حیدربابا، بولاخلارین یارپیزی
از هندوانه، خربزه، در کشتزارها
بوْستانلارین گوْل بَسَری، قارپیزی
بوْستانلارین گوْل بَسَری، قارپیزی
از سقّز و نبات و از این گونه بارها
چرچیلرین آغ ناباتی، ساققیزی
چرچیلرین آغ ناباتی، ساققیزی
مانده است طعم در دهنم با چنان اثر
ایندی ده وار داماغیمدا، داد وئرر
ایندی ده وار داماغیمدا، داد وئرر
کز روز‌های گمشده ام می‌دهد خبر
ایتگین گئدن گوْنلریمدن یاد وئرر
ایتگین گئدن گوْنلریمدن یاد وئرر
۲۷
نوروز بود و مُرغ شباویز در سُرود
بایرامیدی، گئجه قوشی اوخوردی
نوروز بود و مُرغ شباویز در سُرود
بایرامیدی، گئجه قوشی اوخوردی
جورابِ یار بافته در دستِ یار بود
آداخلی قیز، بیگ جوْرابی توْخوردی
آداخلی قیز، بیگ جوْرابی توْخوردی
آویخته ز روزنه‌ها شال‌ها فرود
هرکس شالین بیر باجادان سوْخوردی
هرکس شالین بیر باجادان سوْخوردی
این رسم شال و روزنه خود رسم محشری است!
آی نه گؤزل قایدادی شال ساللاماق!
آی نه گؤزل قایدادی شال ساللاماق!
عیدی به شالِ نامزدان چیز دیگری است!
بیگ شالینا بایراملیغین باغلاماق!
بیگ شالینا بایراملیغین باغلاماق!
۲۸
با گریه خواستم که همان شب روم به بام
شال ایسته دیم منده ائوده آغلادیم
با گریه خواستم که همان شب روم به بام
شال ایسته دیم منده ائوده آغلادیم
شالی گرفته بستم و رفتم به وقتِ شام
بیر شال آلیب، تئز بئلیمه باغلادیم
بیر شال آلیب، تئز بئلیمه باغلادیم
آویخته ز روزنه خانه غُلام
غلام گیله قاشدیم، شالی ساللادیم
غلام گیله قاشدیم، شالی ساللادیم
جوراب بست و دیدمش آن شب ز روزنه
فاطمه خالا منه جوراب باغلادی
فاطمه خالا منه جوراب باغلادی
بگریست خاله فاطمه با یاد خانْ ننه
خان ننه می‌یادا سالیب، آغلادی
خان ننه می‌یادا سالیب، آغلادی
۲۹
در باغ‌های میرزامحمد ز شاخسار
حیدربابا، میرزَممدین باخچاسی
آلوچه‌های سبز وتُرش، همچو گوشوار
باخچالارین تورشا-شیرین آلچاسی
باخچالارین تورشا-شیرین آلچاسی
وان چیدنی به تاقچه‌ها اندر آن دیار
گلینلرین دوْزمه لری، طاخچاسی
گلینلرین دوْزمه لری، طاخچاسی
صف بسته اند و بر رفِ چشمم نشسته اند
هی دوْزوْلر گؤزلریمین رفینده
هی دوْزوْلر گؤزلریمین رفینده
صف‌ها به خط خاطره ام خیمه بسته‌اند
خیمه وورار خاطره لر صفینده
خیمه وورار خاطره لر صفینده
۳۰
نوروز را سرشتنِ گِلهایِ، چون طلا
بایرام اوْلوب، قیزیل پالچیق اَزَللر
نوروز را سرشتنِ گِلهایِ، چون طلا
بایرام اوْلوب، قیزیل پالچیق اَزَللر
با نقش آن طلا در و دیوار در جلا
ناققیش ووروب، اوتاقلاری بَزَللر
ناققیش ووروب، اوتاقلاری بَزَللر
هر چیدنی به تاقچه‌ها دور از او بلا
طاخچالارا دوْزمه لری دوْزللر
طاخچالارا دوْزمه لری دوْزللر
رنگ حنا و فَنْدُقه دست دختران
قیز-گلینین فندقچاسی، حناسی
قیز-گلینین فندقچاسی، حناسی
دل‌ها ربوده از همه کس، خاصّه مادران
هَوَسله نر آناسی، قایناناسی
هَوَسله نر آناسی، قایناناسی
۳۱
با پیک بادکوبه رسد نامه و خبر
باکی چی نین سؤزی، سوْوی، کاغیذی
با پیک بادکوبه رسد نامه و خبر
باکی چی نین سؤزی، سوْوی، کاغیذی
زایند گاو‌ها و پر از شیر، بام و در
اینکلرین بولاماسی، آغوزی
اینکلرین بولاماسی، آغوزی
آجیلِ چارشنبه ز هر گونه خشک و تر
چرشنبه نین گیردکانی، مویزی
چرشنبه نین گیردکانی، مویزی
آتش کنند روشن و من شرح داستان
قیزلار دییه ر: آتیل ماتیل چرشنبه
قیزلار دییه ر: آتیل ماتیل چرشنبه
خود با زبان ترکیِ شیرین کنم بیان:
آینا تکین بختیم آچیل چرشنبه
قیزلار دییه ر: آتیل ماتیل چرشنبه
آینا تکین بختیم آچیل چرشنبه
قیزلار دییه ر: آتیل ماتیل چرشنبه
۳۲
با تخم مرغ‌های گُلی رنگِ پُرنگار
یومورتانی گؤیچک، گوللی بوْیاردیق
با تخم مرغ‌های گُلی رنگِ پُرنگار
یومورتانی گؤیچک، گوللی بوْیاردیق
با کودکان دهکده می‌باختم قِمار
چاققیشدیریب، سینانلارین سوْیاردیق
چاققیشدیریب، سینانلارین سوْیاردیق
ما در قِمار و مادرِ ما هم در انتظار
اوْیناماقدان بیرجه مگر دوْیاردیق؟
اوْیناماقدان بیرجه مگر دوْیاردیق؟
من داشتم بسی گل وقاپِ قمارها
علی منه یاشیل آشیق وئرردی
علی منه یاشیل آشیق وئرردی
از دوستان علی و رضا یادگارها
ارضا منه نوروزگوْلی درردی
ارضا منه نوروزگوْلی درردی
۳۳
نوروزعلی و کوفتنِ خرمنِ جُوَش
نوْروز علی خرمنده وَل سوْرردی
نوروزعلی و کوفتنِ خرمنِ جُوَش
نوْروز علی خرمنده وَل سوْرردی
پوشال جمع کردنش و رُفتن از نُوَش
گاهدان یئنوب، کوْلشلری کوْرردی
گاهدان یئنوب، کوْلشلری کوْرردی
از دوردست‌ها سگ چوپان و عوعوَش
داغدان دا بیر چوْبان ایتی هوْرردی
داغدان دا بیر چوْبان ایتی هوْرردی
دیدی که ایستاده الاغ از صدای سگ
اوندا، گؤردن، اولاخ ایاخ ساخلادی
اوندا، گؤردن، اولاخ ایاخ ساخلادی
با گوشِ تیز کرده برای بلایِ سگ
داغا باخیب، قولاخلارین شاخلادی
داغا باخیب، قولاخلارین شاخلادی
۳۴
وقتِ غروب و آمدنِ گلّه دَواب
آخشام باشی ناخیرینان گلنده
در بندِ ماست کُرّه خر‌ها به پیچ و تاب
قوْدوخلاری چکیب، وورادیق بنده
قوْدوخلاری چکیب، وورادیق بنده
گلّه رسیده در ده و رفته است آفتاب
ناخیر گئچیب، گئدیب، یئتنده کنده
ناخیر گئچیب، گئدیب، یئتنده کنده
بر پشتِ کرّه، کرّه سوارانِ دِه نگر
حیوانلاری چیلپاق مینیب، قوْواردیق
حیوانلاری چیلپاق مینیب، قوْواردیق
جز گریه چیست حاصل این کار؟ بِهْ نگر
سؤز چیخسایدی، سینه گریب، سوْواردیق
سؤز چیخسایدی، سینه گریب، سوْواردیق
۳۵
شب‌ها خروشد آب بهاران به رودبار
یاز گئجه سی چایدا سولار شاریلدار
شب‌ها خروشد آب بهاران به رودبار
یاز گئجه سی چایدا سولار شاریلدار
در سیل سنگ غُرّد و غلتد ز کوهسار
داش-قَیه لر سئلده آشیب خاریلدار
داش-قَیه لر سئلده آشیب خاریلدار
چشمانِ گرگ برق زند در شبانِ تار
قارانلیقدا قوردون گؤزی پاریلدار
قارانلیقدا قوردون گؤزی پاریلدار
سگ‌ها شنیده بویِ وی و زوزه می‌کشند
ایتر، گؤردوْن، قوردی سئچیب، اولاشدی
ایتر، گؤردوْن، قوردی سئچیب، اولاشدی
گرگان گریخته، به زمین پوزه می‌کشند
قورددا، گؤردو ْن، قالخیب، گدیکدن آشدی
قورددا، گؤردو ْن، قالخیب، گدیکدن آشدی
۳۶
بر اهل ده شبانِ زمستان بهانه‌ای است
قیش گئجه سی طؤله لرین اوْتاغی
بر اهل ده شبانِ زمستان بهانه‌ای است
قیش گئجه سی طؤله لرین اوْتاغی
وان کلبه طویله خودش گرمخانه‌ای است
کتلیلرین اوْتوراغی، یاتاغی
کتلیلرین اوْتوراغی، یاتاغی
در رقصِ شعله، گرم شدن خود فسانه‌ای است
بوخاریدا یانار اوْتون یاناغی
بوخاریدا یانار اوْتون یاناغی
سِنجد میان شبچره با مغز گردکان
شبچره سی، گیردکانی، ایده سی
شبچره سی، گیردکانی، ایده سی
صحبت چو گرم شد برود تا به آسمان
کنده باسار گوْلوْب – دانیشماق سسی
کنده باسار گوْلوْب – دانیشماق سسی
۳۷
آمد ز بادکوبه پسرخاله ام شُجا
شجاع خال اوْغلونون باکی سوْقتی
آمد ز بادکوبه پسرخاله ام شُجا
شجاع خال اوْغلونون باکی سوْقتی
با قامتی کشیده و با صحبتی رسا
دامدا قوران سماواری، صحبتی
دامدا قوران سماواری، صحبتی
در بام شد سماور سوقاتیش به پا
یادیمدادی شسلی قدی، قامتی
یادیمدادی شسلی قدی، قامتی
از بختِ بد عروسی او شد عزای او
جؤنممه گین توْیی دؤندی، یاس اوْلدی
جؤنممه گین توْیی دؤندی، یاس اوْلدی
آیینه ماند و نامزد و‌های هایِ او
ننه قیزین بخت آیناسی کاس اوْلدی
ننه قیزین بخت آیناسی کاس اوْلدی
۳۸
چشمانِ ننه قیز به مَثَل آهوی خُتَن
حیدربابا، ننه قیزین گؤزلری
رخشنده را سخن چو شکر بود در دهن
رخشنده نین شیرین-شیرین سؤزلری
رخشنده نین شیرین-شیرین سؤزلری
ترکی سروده ام که بدانند ایلِ من
ترکی دئدیم اوْخوسونلار اؤزلری
ترکی دئدیم اوْخوسونلار اؤزلری
این عمر رفتنی است، ولی نام ماندگار
بیلسینلر کی، آدام گئدر، آد قالار
بیلسینلر کی، آدام گئدر، آد قالار
تنها ز نیک و بد مزه در کام ماندگار
یاخشی-پیسدن آغیزدا بیر داد قالار
یاخشی-پیسدن آغیزدا بیر داد قالار
۳۹
پیش از بهار تا به زمین تابد آفتاب
یاز قاباغی گوْن گوْنئیی دؤیَنده
پیش از بهار تا به زمین تابد آفتاب
یاز قاباغی گوْن گوْنئیی دؤیَنده
با کودکان گلوله برفی است در حساب
کند اوشاغی قار گوْلله سین سؤیَنده
کند اوشاغی قار گوْلله سین سؤیَنده
پاروگران به سُرسُره کوه در شتاب
کوْرکچی لر داغدا کوْرک زوْیَنده
کوْرکچی لر داغدا کوْرک زوْیَنده
گویی که روحم آمده آنجا ز راه دور
منیم روحوم، ایله بیلوْن اوْردادور
منیم روحوم، ایله بیلوْن اوْردادور
چون کبک، برفگیر شده مانده در حضور
کهلیک کیمین باتیب، قالیب، قاردادور
کهلیک کیمین باتیب، قالیب، قاردادور
۴۰
رنگین کمان، کلافِ رَسَنهای پیرزن
قاری ننه اوزاداندا ایشینی
رنگین کمان، کلافِ رَسَنهای پیرزن
قاری ننه اوزاداندا ایشینی
خورشید، روی ابر دهد تاب آن رسَن
گوْن بولوتدا اَییرردی تشینی
گوْن بولوتدا اَییرردی تشینی
دندان گرگ پیر چو افتاده از دهن
قورد قوْجالیب، چکدیرنده دیشینی
قورد قوْجالیب، چکدیرنده دیشینی
از کوره راه گله سرازیر می‌شود
سوْری قالخیب، دوْلائیدان آشاردی
سوْری قالخیب، دوْلائیدان آشاردی
لبریز دیگ و بادیه از شیر می‌شود
بایدالارین سوْتی آشیب، داشاردی
بایدالارین سوْتی آشیب، داشاردی
۴۱
دندانِ خشم عمّه خدیجه به هم فشرد
خجّه سلطان عمّه دیشین قیساردی
کِز کرد مُلاباقر و در جای خود فُسرد
ملا باقر عم اوغلی تئز میساردی
ملا باقر عم اوغلی تئز میساردی
روشن تنور و، دود جهان را به کام بُرد
تندیر یانیب، توْسسی ائوی باساردی
تندیر یانیب، توْسسی ائوی باساردی
قوری به روی سیخ تنور آمده به جوش
چایدانیمیز ارسین اوْسته قایناردی
چایدانیمیز ارسین اوْسته قایناردی
در توی ساج، گندم بوداده در خروش
قوْورقامیز ساج ایچینده اوْیناردی
قوْورقامیز ساج ایچینده اوْیناردی
۴۲
جالیز را به هم زده در خانه برده‌ایم
بوْستان پوْزوب، گتیرردیک آشاغی
جالیز را به هم زده در خانه برده‌ایم
بوْستان پوْزوب، گتیرردیک آشاغی
در خانه‌ها به تخته – طبق‌ها سپرده‌ایم
دوْلدوریردیق ائوده تاختا-طاباغی
دوْلدوریردیق ائوده تاختا-طاباغی
از میوه‌های پخته و ناپخته خورده‌ایم
تندیرلرده پیشیرردیک قاباغی
تندیرلرده پیشیرردیک قاباغی
تخم کدوی تنبل و حلوایی و لبو
اؤزوْن ئییوْب، توخوملارین چیتداردیق
اؤزوْن ئییوْب، توخوملارین چیتداردیق
خوردن چنانکه پاره شود خُمره و سبو
چوْخ یئمکدن، لاپ آز قالا چاتداردیق
چوْخ یئمکدن، لاپ آز قالا چاتداردیق
۴۳
از ورزغان رسیده گلابی فروشِ ده
ورزغان نان آرموت ساتان گلنده
از ورزغان رسیده گلابی فروشِ ده
ورزغان نان آرموت ساتان گلنده
از بهر اوست این همه جوش و خروشِ ده
اوشاقلارین سسی دوْشردی کنده
اوشاقلارین سسی دوْشردی کنده
دنیای دیگری است خرید و فروش ده
بیزده بویاننان ائشیدیب، بیلنده
بیزده بویاننان ائشیدیب، بیلنده
ما هم شنیده سوی سبد‌ها دویده ایم
شیللاق آتیب، بیر قیشقریق سالاردیق
شیللاق آتیب، بیر قیشقریق سالاردیق
گندم بداده ایم و گلابی خریده‌ایم
بوغدا وئریب، آرموتلاردان آلاردیق
بوغدا وئریب، آرموتلاردان آلاردیق
۴۴
مهتاب بود و با تقی آن شب کنار رود
میرزاتاغی نان گئجه گئتدیک چایا
مهتاب بود و با تقی آن شب کنار رود
میرزاتاغی نان گئجه گئتدیک چایا
من محو ماه و ماه در آن آب غرق بود
من باخیرام سئلده بوْغولموش آیا
من باخیرام سئلده بوْغولموش آیا
زان سوی رود، نور درخشید و هر دو زود
بیردن ایشیق دوْشدی اوْتای باخچایا
بیردن ایشیق دوْشدی اوْتای باخچایا
گفتیم آی گرگ! و دویدیم سوی ده
ای وای دئدیک قورددی، قئیتدیک قاشدیق
ای وای دئدیک قورددی، قئیتدیک قاشدیق
چون مرغ ترس خورده پریدیم توی ده
هئچ بیلمه دیک نه وقت کوْللوکدن آشدیق
هئچ بیلمه دیک نه وقت کوْللوکدن آشدیق
شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار
۴۵
حیدربابا، درخت تو شد سبز و سربلند
حیدربابا، آغاجلارون اوجالدی
حیدربابا، درخت تو شد سبز و سربلند
حیدربابا، آغاجلارون اوجالدی
لیک آن همه جوانِ تو شد پیر و دردمند
آمما حئییف، جوانلارون قوْجالدی
آمما حئییف، جوانلارون قوْجالدی
گشتند برّه‌های فربه تو لاغر و نژند
توْخلیلارون آریخلییب، آجالدی
توْخلیلارون آریخلییب، آجالدی
خورشید رفت و سایه بگسترد در جهان
کؤلگه دؤندی، گوْن باتدی، قاش قَرَلدی
کؤلگه دؤندی، گوْن باتدی، قاش قَرَلدی
چشمانِ گرگ‌ها بدرخشید آن زمان
قوردون گؤزی قارانلیقدا بَرَلدی
قوردون گؤزی قارانلیقدا بَرَلدی
۴۶
گویند روشن است چراغ خدای ده
ائشیتمیشم یانیر آللاه چیراغی
دایر شده است چشمه مسجد برای ده
دایر اوْلوب مسجدیزوْن بولاغی
دایر اوْلوب مسجدیزوْن بولاغی
راحت شده است کودک و اهلِ سرای ده
راحت اوْلوب کندین ائوی، اوشاغی
راحت اوْلوب کندین ائوی، اوشاغی
منصور خان همیشه توانمند و شاد باد!
منصورخانین الی-قوْلی وار اوْلسون
منصورخانین الی-قوْلی وار اوْلسون
در سایه عنایت حق زنده یاد باد!
هاردا قالسا، آللاه اوْنا یار اوْلسون
هاردا قالسا، آللاه اوْنا یار اوْلسون
۴۷
حیدربابا، بگوی که ملای ده کجاست؟
حیدربابا، ملا ابراهیم وار، یا یوْخ؟
آن مکتب مقدّسِ بر پایِ ده کجاست؟
مکتب آچار، اوْخور اوشاقلار، یا یوْخ؟
مکتب آچار، اوْخور اوشاقلار، یا یوْخ؟
آن رفتنش به خرمن و غوغای ده کجاست؟
خرمن اوْستی مکتبی باغلار، یا یوْخ؟
خرمن اوْستی مکتبی باغلار، یا یوْخ؟
از من به آن آخوند گرامی سلام باد!
مندن آخوندا یتیررسن سلام
مندن آخوندا یتیررسن سلام
عرض ارادت و ادبم در کلام باد!
ادبلی بیر سلامِ مالاکلام
ادبلی بیر سلامِ مالاکلام
۴۸
تبریز بوده عمّه و سرگرم کار خویش
خجّه سلطان عمّه گئدیب تبریزه
تبریز بوده عمّه و سرگرم کار خویش
خجّه سلطان عمّه گئدیب تبریزه
ما بی خبر ز عمّه و ایل و تبار خویش
آمما، نه تبریز، کی گلممیر بیزه
آمما، نه تبریز، کی گلممیر بیزه
برخیز شهریار و برو در دیار خویش
بالام، دورون قوْیاخ گئداخ ائممیزه
بالام، دورون قوْیاخ گئداخ ائممیزه
بابا بمرد و خانه ما هم خراب شد
آقا اؤلدی، تو فاقیمیز داغیلدی
آقا اؤلدی، تو فاقیمیز داغیلدی
هر گوسفندِ گم شده، شیرش برآب شد
قوْیون اوْلان، یاد گئدوْبَن ساغیلدی
قوْیون اوْلان، یاد گئدوْبَن ساغیلدی
۴۹
دنیا همه دروغ و فسون و فسانه شد
حیدربابا، دوْنیا یالان دوْنیادی
دنیا همه دروغ و فسون و فسانه شد
حیدربابا، دوْنیا یالان دوْنیادی
کشتیّ عمر نوح و سلیمان روانه شد
سلیماننان، نوحدان قالان دوْنیادی
سلیماننان، نوحدان قالان دوْنیادی
ناکام ماند هر که در این آشیانه شد
اوغول دوْغان، درده سالان دوْنیادی
اوغول دوْغان، درده سالان دوْنیادی
بر هر که هر چه داده از او ستانده است
هر کیمسَیه هر نه وئریب، آلیبدی
هر کیمسَیه هر نه وئریب، آلیبدی
نامی تهی برای فلاطون بمانده است
افلاطوننان بیر قوری آد قالیبدی
افلاطوننان بیر قوری آد قالیبدی
۵۰
حیدربابا، گروه رفیقان و دوستان
حیدربابا، یار و یولداش دؤندوْلر
حیدربابا، گروه رفیقان و دوستان
حیدربابا، یار و یولداش دؤندوْلر
برگشته یک یک از من و رفتند بی نشان
بیر-بیر منی چؤلده قوْیوب، چؤندوْلر
بیر-بیر منی چؤلده قوْیوب، چؤندوْلر
مُرد آن چراغ و چشمه بخشکید همچنان
چشمه لریم، چیراخلاریم، سؤندوْلر
چشمه لریم، چیراخلاریم، سؤندوْلر
خورشید رفت روی جهان را گرفت غم
یامان یئرده گؤن دؤندی، آخشام اوْلدی
یامان یئرده گؤن دؤندی، آخشام اوْلدی
دنیا مرا خرابه شام است دم به دم
دوْنیا منه خرابهٔ شام اوْلدی
دوْنیا منه خرابهٔ شام اوْلدی
۵۱
قِپچاق رفتم آن شب من با پسر عمو
عم اوْغلینان گئدن گئجه قیپچاغا
اسبان به رقص و ماه درآمد ز روبرو
آی کی چیخدی، آتلار گلدی اوْیناغا
آی کی چیخدی، آتلار گلدی اوْیناغا
وش بود ماهتاب در آن گشتِ کو به کو
دیرماشیردیق، داغلان آشیردیق داغا
دیرماشیردیق، داغلان آشیردیق داغا
اسب کبودِ مش ممی خان رقص جنگ کرد
مش ممی خان گؤی آتینی اوْیناتدی
مش ممی خان گؤی آتینی اوْیناتدی
غوغا به کوه و درّه صدای تفنگ کرد
تفنگینی آشیردی، شاققیلداتدی
تفنگینی آشیردی، شاققیلداتدی
۵۲
در درّه قَره کوْل و در راه خشگناب
حیدربابا، قره کوْلون دره سی
در درّه قَره کوْل و در راه خشگناب
حیدربابا، قره کوْلون دره سی
در صخره‌ها و کبک گداران و بندِ آب
خشگنابین یوْلی، بندی، بره سی
خشگنابین یوْلی، بندی، بره سی
کبکانِ خالدار زری کرده جای خواب
اوْردا دوْشَر چیل کهلیگین فره سی
اوْردا دوْشَر چیل کهلیگین فره سی
زانجا چو بگذرید زمین‌های خاک ماست
اوْردان گئچر یوردوموزون اؤزوْنه
اوْردان گئچر یوردوموزون اؤزوْنه
این قصّه‌ها برای همان خاکِ پاک ماست
بیزده گئچک یوردوموزون سؤزوْنه
بیزده گئچک یوردوموزون سؤزوْنه
۵۳
امروز خشگناب چرا شد چنین خراب؟
خشگنابی یامان گوْنه کیم سالیب؟
با من بگو: که مانده ز سادات خشگناب؟
سیدلردن کیم قیریلیب، کیم قالیب؟
سیدلردن کیم قیریلیب، کیم قالیب؟
اَمیر غفار کو؟ کجا هست آن جناب؟
آمیرغفار دام-داشینی کیم آلیب؟
آمیرغفار دام-داشینی کیم آلیب؟
آن برکه باز پر شده از آبِ چشمه سار؟
بولاخ گنه گلیب، گؤلی دوْلدورور؟
بولاخ گنه گلیب، گؤلی دوْلدورور؟
یا خشک گشته چشمه و پژمرده کشتزار؟
یا قورویوب، باخچالاری سوْلدورور؟
یا قورویوب، باخچالاری سوْلدورور؟
۵۴
آمیرغفار سرورِ سادات دهر بود
آمیر غفار سیدلرین تاجییدی
آمیرغفار سرورِ سادات دهر بود
آمیر غفار سیدلرین تاجییدی
در عرصه شکار شهان نیک بهر بود
شاهلار شکار ائتمه سی قیقاجییدی
شاهلار شکار ائتمه سی قیقاجییدی
با مَرد شَهد بود و به نامرد زهر بود
مَرده شیرین، نامرده چوْخ آجییدی
مَرده شیرین، نامرده چوْخ آجییدی
لرزان برای حق ستمدیدگان چو بید
مظلوملارین حقّی اوْسته اَسَردی
مظلوملارین حقّی اوْسته اَسَردی
چون تیغ بود و دست ستمکار می‌برید
ظالم لری قیلیش تکین کَسَردی
ظالم لری قیلیش تکین کَسَردی
۵۵
میر مصطفی و قامت و قدّ کشیده‌اش
میر مصطفی دایی، اوجا بوْی بابا
میر مصطفی و قامت و قدّ کشیده‌اش
میر مصطفی دایی، اوجا بوْی بابا
آن ریش و هیکل چو تولستوی رسیده‌اش
هیکللی، ساققاللی، توْلستوْی بابا
هیکللی، ساققاللی، توْلستوْی بابا
شکّر زلب بریزد و شادی ز دیده‌اش
ائیلردی یاس مجلسینی توْی بابا
ائیلردی یاس مجلسینی توْی بابا
او آبرو و عزّت آن خشگناب بود
خشگنابین آبروسی، اَردَمی
خشگنابین آبروسی، اَردَمی
در مسجد و مجالس ما آفتاب بود
مسجدلرین، مجلسلرین گؤرکَمی
مسجدلرین، مجلسلرین گؤرکَمی
۵۶
مجدالسّادات خنده خوش می‌زند چو باغ
مجدالسّادات گوْلردی باغلارکیمی
مجدالسّادات خنده خوش می‌زند چو باغ
مجدالسّادات گوْلردی باغلارکیمی
چون ابر کوهسار بغُرّد به باغ و راغ
گوْروْلدردی بولوتلی داغلارکیمی
گوْروْلدردی بولوتلی داغلارکیمی
حرفش زلال و روشن، چون روغن چراغ
سؤز آغزیندا اریردی یاغلارکیمی
سؤز آغزیندا اریردی یاغلارکیمی
با جَبهتِ گشاده، خردمند دیه بود
آلنی آچیق، یاخشی درین قاناردی
آلنی آچیق، یاخشی درین قاناردی
چشمان سبز او به زمرّد شبیه بود
یاشیل گؤزلر چیراغ تکین یاناردی
یاشیل گؤزلر چیراغ تکین یاناردی
۵۷
آن سفره‌های باز پدر یاد کردنی است
منیم آتام سفره لی بیر کیشییدی
آن سفره‌های باز پدر یاد کردنی است
منیم آتام سفره لی بیر کیشییدی
آن یاریش به ایل من انشا کردنی است
ائل الیندن توتماق اوْنون ایشییدی
ائل الیندن توتماق اوْنون ایشییدی
روحش به یاد نیکی او شاد کردنی است
گؤزللرین آخره قالمیشییدی
گؤزللرین آخره قالمیشییدی
وارونه گشت بعدِ پدر کار روزگار
اوْننان سوْرا دؤنرگه لر دؤنوْبلر
اوْننان سوْرا دؤنرگه لر دؤنوْبلر
خاموش شد چراغ محبت در این دیار
محبّتین چیراخلاری سؤنوْبلر
محبّتین چیراخلاری سؤنوْبلر
۵۸
بشنو ز میرصالح و دیوانه بازیش
میرصالحین دلی سوْلوق ائتمه سی
بشنو ز میرصالح و دیوانه بازیش
میرصالحین دلی سوْلوق ائتمه سی
سید عزیز و شاخسی و سرفرازیش
میر عزیزین شیرین شاخسِی گئتمه سی
میر عزیزین شیرین شاخسِی گئتمه سی
میرممّد و نشستن و آن صحنه سازیش
میرممّدین قورولماسی، بیتمه سی
میرممّدین قورولماسی، بیتمه سی
امروز گفتنم همه افسانه است و لاف
ایندی دئسک، احوالاتدی، ناغیلدی
ایندی دئسک، احوالاتدی، ناغیلدی
بگذشت و رفت و گم شد و نابود، بی گزاف
گئچدی، گئتدی، ایتدی، باتدی، داغیلدی
گئچدی، گئتدی، ایتدی، باتدی، داغیلدی
۵۹
بشنو ز میر عبدل و آن وسمه بستنش
میر عبدوْلوْن آیناداقاش یاخماسی
بشنو ز میر عبدل و آن وسمه بستنش
میر عبدوْلوْن آیناداقاش یاخماسی
تا کُنج لب سیاهی وسمه گسستنش
جؤجیلریندن قاشینین آخماسی
جؤجیلریندن قاشینین آخماسی
از بام و در نگاهش و رعنا نشستنش
بوْیلانماسی، دام-دوواردان باخماسی
بوْیلانماسی، دام-دوواردان باخماسی
شاه عبّاسین دوْربوْنی، یادش بخیر!
شاه عبّاسین دوْربوْنی، یادش بخیر!
شاه عبّاسین دوْربوْنی، یادش بخیر!
خشگنابین خوْش گوْنی، یادش بخیر!
خشگنابین خوْش گوْنی، یادش بخیر!
خشگنابین خوْش گوْنی، یادش بخیر!
۶۰
عمّه ستاره نازک را بسته در تنور
ستاره عمّه نزیک لری یاپاردی
عمّه ستاره نازک را بسته در تنور
ستاره عمّه نزیک لری یاپاردی
هر دم رُبوده قادر از آن‌ها یکی به روز
میرقادر ده، هر دم بیرین قاپاردی
میرقادر ده، هر دم بیرین قاپاردی
چون کُرّه اسب تاخته و خورده دور دور
قاپیپ، یئیوْب، دایچاتکین چاپاردی
قاپیپ، یئیوْب، دایچاتکین چاپاردی
آن صحنه ربودنِ نان خنده دار بود
گوْلمه لیدی اوْنون نزیک قاپپاسی
گوْلمه لیدی اوْنون نزیک قاپپاسی
سیخ تنور عمّه عجب ناگوار بود!
عمّه مینده ارسینینین شاپپاسی
عمّه مینده ارسینینین شاپپاسی
۶۱
گویند میر حیدرت اکنون شده است پیر
حیدربابا، آمیر حیدر نئینیوْر؟
برپاست آن سماور جوشانِ دلپذیر
یقین گنه سماواری قئینیوْر
یقین گنه سماواری قئینیوْر
شد اسبْ پیر و، می‌جَوَد از آروارِ زیر
دای قوْجالیب، آلت انگینن چئینیوْر
دای قوْجالیب، آلت انگینن چئینیوْر
ابرو فتاده کُنج لب و گشته گوش کر
قولاخ باتیب، گؤزی گیریب قاشینا
قولاخ باتیب، گؤزی گیریب قاشینا
بیچاره عمّه هوش ندارد به سر دگر
یازیق عمّه، هاوا گلیب باشینا
یازیق عمّه، هاوا گلیب باشینا
۶۲
میر عبدل آن زمان که دهن باز میکند
خانم عمّه میرعبدوْلوْن سؤزوْنی
میر عبدل آن زمان که دهن باز میکند
خانم عمّه میرعبدوْلوْن سؤزوْنی
عمّه خانم دهن کجی آغاز میکند
ائشیدنده، ایه ر. آغز-گؤزوْنی
ائشیدنده، ایه ر. آغز-گؤزوْنی
با جان ستان گرفتنِ جان ساز میکند
مَلْکامِدا وئرر اوْنون اؤزوْنی
مَلْکامِدا وئرر اوْنون اؤزوْنی
تا وقت شام و خوابِ شبانگاه می‌رسد
دعوالارین شوخلوغیلان قاتاللار
دعوالارین شوخلوغیلان قاتاللار
شوخی و صلح و دوستی از راه می‌رسد
اتی یئیوْب، باشی آتیب، یاتاللار
اتی یئیوْب، باشی آتیب، یاتاللار
۶۳
فضّه خانم گُزیده گل‌های خشگناب
فضّه خانم خشگنابین گوْلییدی
فضّه خانم گُزیده گل‌های خشگناب
فضّه خانم خشگنابین گوْلییدی
یحیی، غلامِ دختر عمو بود در حساب
آمیریحیا عمقزینون قولییدی
آمیریحیا عمقزینون قولییدی
رُخساره نیز بود هنرمند و کامیاب
رُخساره آرتیستیدی، سؤگوْلییدی
رُخساره آرتیستیدی، سؤگوْلییدی
سید حسین ز صالح تقلید میکند
سیّد حسین، میر صالحی یانسیلار
سیّد حسین، میر صالحی یانسیلار
با غیرت است جعفر و تهدید میکند
آمیرجعفر غیرتلی دیر، قان سالار
آمیرجعفر غیرتلی دیر، قان سالار
۶۴
شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار
از بانگ گوسفند و بز و برّه و سگان
سحر تئزدن ناخیرچیلار گَلَردی
سحر تئزدن ناخیرچیلار گَلَردی
غوغا به پاست صبحدمان، آمده شبان
قوْیون-قوزی دام باجادا مَلَردی
قوْیون-قوزی دام باجادا مَلَردی
در بندِ شیر خواره خود هست عمّه جان
عمّه جانیم کؤرپه لرین بَلَردی
عمّه جانیم کؤرپه لرین بَلَردی
بیرون زند ز روزنه دود تَنورها
تندیرلرین قوْزاناردی توْسیسی
تندیرلرین قوْزاناردی توْسیسی
از نانِ گرم و تازه دَمَد خوش بَخورها
چؤرکلرین گؤزل اییی، ایسیسی
چؤرکلرین گؤزل اییی، ایسیسی
۶۵
پرواز دسته دسته زیبا کبوتران
گؤیرچینلر دسته قالخیب، اوچاللار
پرواز دسته دسته زیبا کبوتران
گؤیرچینلر دسته قالخیب، اوچاللار
گویی گشاده پرده زرّین در آسمان
گوْن ساچاندا، قیزیل پرده آچاللار
گوْن ساچاندا، قیزیل پرده آچاللار
در نور، باز و بسته شود پرده هر زمان
قیزیل پرده آچیب، ییغیب، قاچاللار
قیزیل پرده آچیب، ییغیب، قاچاللار
در اوج آفتاب نگر بر جلال کوه
گوْن اوجالیب، آرتارداغین جلالی
گوْن اوجالیب، آرتارداغین جلالی
زیبا شود جمال طبیعت در آن شکوه
طبیعتین جوانلانار جمالی
طبیعتین جوانلانار جمالی
۶۶
گر کاروان گذر کند از برفِ پشت کوه
حیدربابا، قارلی داغلار آشاندا
گر کاروان گذر کند از برفِ پشت کوه
حیدربابا، قارلی داغلار آشاندا
شب راه گم کند به سرازیری، آن گروه
گئجه کروان یوْلون آزیب، چاشاندا
گئجه کروان یوْلون آزیب، چاشاندا
باشم به هر کجای، ز ایرانِ پُرشُکوه
من هارداسام، تهراندا یا کاشاندا
من هارداسام، تهراندا یا کاشاندا
چشمم بیابد اینکه کجا هست کاروان
اوزاقلاردان گؤزوم سئچر اوْنلاری
اوزاقلاردان گؤزوم سئچر اوْنلاری
آید خیال و سبقت گیرد در آن میان
خیال گلیب، آشیب، گئچر اوْنلاری
خیال گلیب، آشیب، گئچر اوْنلاری
۶۷
ای کاش پشتِ دامْ قَیَه، از صخره‌های تو
بیر چیخئیدیم دام قیه نین داشینا
می آمدم که پرسم از او ماجرای تو
بیر باخئیدیم گئچمیشینه، یاشینا
بیر باخئیدیم گئچمیشینه، یاشینا
بینم چه رفته است و چه مانده برای تو
بیر گورئیدیم نه لر گلمیش باشینا
بیر گورئیدیم نه لر گلمیش باشینا
روزی چو برف‌های تو با گریه سر کنم
منده اْونون قارلاریلان آغلاردیم
منده اْونون قارلاریلان آغلاردیم
دل‌های سردِ یخ زده را داغ‌تر کنم
قیش دوْندوران اوْرکلری داغلاردیم
قیش دوْندوران اوْرکلری داغلاردیم
۶۸
خندان شده است غنچه گل از برای دل
حیدربابا، گوْل غنچه سی خنداندی
خندان شده است غنچه گل از برای دل
حیدربابا، گوْل غنچه سی خنداندی
لیکن چه سود زان همه، خون شد غذای دل
آمما حئیف، اوْرک غذاسی قاندی
آمما حئیف، اوْرک غذاسی قاندی
زندانِ زندگی شده ماتم سرای دل
زندگانلیق بیر قارانلیق زینداندی
زندگانلیق بیر قارانلیق زینداندی
کس نیست تا دریچه این قلعه وا کند
بو زیندانین دربچه سین آچان یوْخ
بو زیندانین دربچه سین آچان یوْخ
زین تنگنا گریزد و خود را رها کند
بو دارلیقدان بیرقورتولوب، قاچان یوْخ
بو دارلیقدان بیرقورتولوب، قاچان یوْخ
۶۹
حیدربابا، تمام جهان غم گرفته است
حیدربابا گؤیلر بوْتوْن دوماندی
حیدربابا، تمام جهان غم گرفته است
حیدربابا گؤیلر بوْتوْن دوماندی
وین روزگارِ ما همه ماتم گرفته است
گونلریمیز بیر-بیریندن یاماندی
گونلریمیز بیر-بیریندن یاماندی
ای بد کسی که که دست کسان کم گرفته است
بیر-بیروْزدن آیریلمایون، آماندی
بیر-بیروْزدن آیریلمایون، آماندی
نیکی برفت و در وطنِ غیر لانه کرد
یاخشیلیغی الیمیزدن آلیبلار
یاخشیلیغی الیمیزدن آلیبلار
بد در رسید و در دل ما آشیانه کرد
یاخشی بیزی یامان گوْنه سالیبلار
یاخشی بیزی یامان گوْنه سالیبلار
۷۰
آخر چه شد بهانه نفرین شده فلک؟
بیر سوْروشون بو قارقینمیش فلکدن
آخر چه شد بهانه نفرین شده فلک؟
بیر سوْروشون بو قارقینمیش فلکدن
زین گردش زمانه و این دوز و این کلک؟
نه ایستیوْر بو قوردوغی کلکدن؟
نه ایستیوْر بو قوردوغی کلکدن؟
گو این ستاره‌ها گذرد جمله زین اَلَک
دینه گئچیرت اولدوزلاری الکدن
دینه گئچیرت اولدوزلاری الکدن
بگذار تا بریزد و داغان شود زمین
قوْی تؤکوْلسوْن، بو یئر اوْزی داغیلسین
قوْی تؤکوْلسوْن، بو یئر اوْزی داغیلسین
در پشت او نگیرد شیطان دگر کمین
بو شیطانلیق قورقوسی بیر ییغیلسین
بو شیطانلیق قورقوسی بیر ییغیلسین
۷۱
ای کاش می‌پریدم با باد در شتاب
بیر اوچئیدیم بو چیرپینان یئلینن
بیر اوچئیدیم بو چیرپینان یئلینن
ای کاش می‌دویدم همراه سیل و آب
باغلاشئیدیم داغدان آشان سئلینن
باغلاشئیدیم داغدان آشان سئلینن
با ایل خود گریسته در آن ده خراب
آغلاشئیدیم اوزاق دوْشَن ائلینن
آغلاشئیدیم اوزاق دوْشَن ائلینن
می دیدم از تبار من آنجا که مانده است؟
بیر گؤرئیدیم آیریلیغی کیم سالدی
بیر گؤرئیدیم آیریلیغی کیم سالدی
وین آیه فراق در آنجا که خوانده است؟
اؤلکه میزده کیم قیریلدی، کیم قالدی
اؤلکه میزده کیم قیریلدی، کیم قالدی
۷۲
من هم به، چون تو کوه بر افکنده ام نَفَس
من سنون تک داغا سالدیم نَفَسی
من هم به، چون تو کوه بر افکنده ام نَفَس
من سنون تک داغا سالدیم نَفَسی
فریاد من ببر به فلک، دادِ من برس
سنده قئیتر، گوْیلره سال بو سَسی
سنده قئیتر، گوْیلره سال بو سَسی
بر جُغد هم مباد چنین تنگ این قفس
بایقوشوندا دار اوْلماسین قفسی
بایقوشوندا دار اوْلماسین قفسی
در دام مانده شیری و فریاد میکند
بوردا بیر شئر داردا قالیب، باغیریر
بوردا بیر شئر داردا قالیب، باغیریر
دادی طَلب ز مردمِ بیداد میکند
مروّت سیز انسانلاری چاغیریر
مروّت سیز انسانلاری چاغیریر
۷۳
تا خون غیرت تو بجوشد ز کوهسار
حیدربابا، غیرت قانون قاینارکن
تا خون غیرت تو بجوشد ز کوهسار
حیدربابا، غیرت قانون قاینارکن
تا پَر گرفته باز و عقابت در آن کنار
قره قوشلار سنن قوْپوپ، قالخارکن
قره قوشلار سنن قوْپوپ، قالخارکن
با تخته سنگهایت به رقصند و در شکار
اوْ سیلدیریم داشلارینان اوْینارکن
اوْ سیلدیریم داشلارینان اوْینارکن
برخیز و نقش همّت من در سما نگر
قوْزان، منیم همّتیمی اوْردا گؤر
قوْزان، منیم همّتیمی اوْردا گؤر
برگَرد و قامتم به سرِ دار‌ها نگر
اوردان اَییل، قامتیمی داردا گؤر
اوردان اَییل، قامتیمی داردا گؤر
۷۴
دُرنا ز آسمان گذرد وقت شامگاه
حیدربابا. گئجه دورنا گئچنده
کوْراوْغلی در سیاهی شب میکند نگاه
کوْراوْغلونون گؤزی قارا سئچنده
کوْراوْغلونون گؤزی قارا سئچنده
قیرآتِ او به زین شده و چشم او به راه
قیر آتینی مینیب، کسیب، بیچنده
قیر آتینی مینیب، کسیب، بیچنده
من غرق آرزویم و آبم نمی‌برد
منده بوردان تئز مطلبه چاتمارام
منده بوردان تئز مطلبه چاتمارام
ایوَز تا نیاید خوابم نمی‌برد
ایوز گلیب، چاتمیونجان یاتمارام
ایوز گلیب، چاتمیونجان یاتمارام
شاعر پر آوازه ایران، استاد شهریار
۷۵
مردانِ مرد زاید از، چون تو کوهِ نور
حیدربابا، مرد اوْغوللار دوْغگینان
مردانِ مرد زاید از، چون تو کوهِ نور
حیدربابا، مرد اوْغوللار دوْغگینان
نامرد را بگیر و بکن زیر خاکِ گور
نامردلرین بورونلارین اوْغگینان
نامردلرین بورونلارین اوْغگینان
چشمانِ گرگِ گردنه را کور کن به زور
گدیکلرده قوردلاری توت، بوْغگینان
گدیکلرده قوردلاری توت، بوْغگینان
بگذار برّه‌های تو آسوده‌تر چرند
قوْی قوزولار آیین-شایین اوْتلاسین
قوْی قوزولار آیین-شایین اوْتلاسین
وان گلّه‌های فربه تو دُنبه پرورند
قوْیونلارون قویروقلارین قاتلاسین
قوْیونلارون قویروقلارین قاتلاسین
۷۶
حیدربابا، دلِ تو چو باغِ تو شاد باد!
حیدربابا، سنوْن گؤیلوْن شاد اوْلسون
شَهد و شکر به کام تو، عمرت زیاد باد!
دوْنیا وارکن، آغزون دوْلی داد اوْلسون
دوْنیا وارکن، آغزون دوْلی داد اوْلسون
وین قصّه از حدیث من و تو به یاد باد!
سنن گئچن تانیش اوْلسون، یاد اوْلسون
سنن گئچن تانیش اوْلسون، یاد اوْلسون
گو شاعرِ سخنورِ من، شهریارِ من
دینه منیم شاعر اوْغلوم شهریار
دینه منیم شاعر اوْغلوم شهریار
عمری است مانده در غم و دور از دیارِ من
بیر عمر دوْر غم اوْستوْنه غم قالار
بیر عمر دوْر غم اوْستوْنه غم قالار