راهنمای جامع مشمولیت سربازی و شرایط خروج از کشور برای پسران در ایران (آپدیت ۱۴۰۴)

یکی از دغدغه‌های اصلی پسران جوان ایرانی و خانواده‌هایشان، به‌ویژه با نزدیک شدن به سن ۱۸ سالگی، موضوع **مشمولیت سربازی** و چگونگی تأثیر آن بر امکان **سفر به خارج از کشور** است. **ما در ترک‌تراول، به عنوان همراه و راهنمای شما در مسیرهای بین‌المللی،** تصمیم گرفتیم جامع‌ترین اطلاعات را در این زمینه گردآوری کنیم تا بتوانید با آگاهی کامل برای برنامه‌های تحصیلی، تفریحی یا زیارتی خود برنامه‌ریزی کنید.

در این مقاله، به تفصیل بررسی خواهیم کرد که یک پسر در ایران از چه زمانی مشمول می‌شود، تحت چه شرایطی می‌تواند به خارج از کشور سفر کند، و چه هزینه‌ها و مراحلی در انتظار اوست. این راهنما با آخرین به‌روزرسانی‌ها برای سال **۱۴۰۴ خورشیدی** تنظیم شده است.

—

۱. مشمولیت سربازی در ایران: از چه زمانی آغاز می‌شود؟

بر اساس قوانین سازمان نظام وظیفه عمومی فراجا (فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران)، تمام پسران ایرانی (ذکور) از **اولین روز ماه تولد ۱۸ سالگی تمام**، مشمول خدمت وظیفه عمومی محسوب می‌شوند. این یعنی، به محض اینکه فرد وارد **۱۹ سالگی** خود می‌شود، مشمول خدمت سربازی است.

• **مشمولیت تحصیلی:** حتی اگر دانش‌آموز یا دانشجو باشید، از نظر قانونی در این تاریخ مشمول محسوب می‌شوید. با این حال، تا زمانی که به صورت رسمی در حال تحصیل باشید (و طبق قوانین معافیت تحصیلی پیش بروید)، اجازه خروج از کشور خواهید داشت.
• **مهلت معرفی:** پس از اتمام تحصیل در مقاطع دبیرستان یا دانشگاه، مشمولان مهلت قانونی (معمولاً **یک سال**) دارند تا وضعیت خدمتی خود را تعیین تکلیف کرده و خود را به سازمان نظام وظیفه معرفی کنند. در صورت عدم معرفی در این مهلت، فرد وارد وضعیت **”غیبت”** می‌شود.

—

۲. شرایط خروج از کشور برای مشمولان سربازی

مشمولان خدمت وظیفه عمومی برای سفر به خارج از کشور، نیاز به اخذ **مجوز خروج از کشور** از سازمان نظام وظیفه دارند. این مجوز بسته به وضعیت خدمتی و تحصیلی فرد متفاوت است:

۲.۱. مشمولان غایب: ممنوع‌الخروجی کامل (با یک استثناء مهم)

اگر فردی در وضعیت “غیبت” باشد (یعنی بدون تعیین تکلیف وضعیت خدمتی خود، وارد غیبت شده یا در مهلت قانونی خود را معرفی نکرده باشد)، **به هیچ عنوان اجازه خروج از کشور را نخواهد داشت.** تنها راهکار برای این افراد، تعیین تکلیف وضعیت غیبت (مثلاً با اعزام به خدمت یا اخذ معافیت‌های قانونی) است.

۲.۲. مشمولان غیرغایب (دانشجویان، دانش‌آموزان و افراد در مهلت معرفی): مجوز با وثیقه

اگر مشمول غایب نباشید و وضعیت تحصیلی یا خدمتی شما مشخص باشد، می‌توانید با سپردن **وثیقه**، مجوز خروج موقت دریافت کنید. شرایط لازم شامل موارد زیر است:

• **نداشتن غیبت غیرموجه:** شما باید در وضعیت مشمول غیرغایب باشید.
• **گذرنامه معتبر:** داشتن گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار الزامی است.
• **وضعیت تحصیلی مشخص:**
  • **دانشجویان:** باید دارای **معافیت تحصیلی معتبر** باشید و گواهی اشتغال به تحصیل از دانشگاه محل تحصیل خود (با تأیید نظام وظیفه دانشگاه) ارائه دهید. توجه داشته باشید که اگر در سنوات ارفاقی مازاد بر سنوات مجاز تحصیل باشید، ممکن است برای خروج با محدودیت مواجه شوید.
  • **دانش‌آموزان:** باید گواهی اشتغال به تحصیل از مدرسه داشته باشند.
  • **فارغ‌التحصیلان:** اگر به تازگی فارغ‌التحصیل شده‌اید، باید در **مهلت یک‌ساله قانونی** خود (قبل از اعزام به خدمت) اقدام کنید.

—

۳. هزینه‌ها، وثیقه و مراحل دریافت مجوز خروج از کشور (۱۴۰۴)

مهم‌ترین بخش برای مشمولان غیرغایب، آشنایی با مبالغ وثیقه و مراحل قانونی است. لطفاً توجه داشته باشید که **مبالغ زیر تقریبی بوده و بر اساس آخرین مصوبات تا سال ۱۴۰۴ تنظیم شده‌اند. این مبالغ ممکن است توسط سازمان نظام وظیفه تغییر کنند، بنابراین همواره برای اطلاع از جدیدترین نرخ‌ها، از منابع رسمی استعلام بگیرید.**

۳.۱. مبلغ وثیقه خروج از کشور (تخمین برای ۱۴۰۴):

وثیقه معمولاً به صورت وجه نقد به حساب اعلام شده توسط سازمان نظام وظیفه واریز می‌شود. در برخی موارد، امکان ارائه **ضمانت‌نامه بانکی** نیز وجود دارد.

• سفر زیارتی (عتبات عالیات، حج): حدود **۱۵ میلیون تومان** وجه نقد. (برای سفرهای کوتاه و مشخص).
• سفر سیاحتی (تفریحی و توریستی): حدود **شصت میلیون تومان** وجه نقد.
• سفر علمی (شرکت در کنفرانس، سمینار، کارگاه آموزشی): حدود **۱۵ میلیون تومان** وجه نقد. (نیاز به تأییدیه نهاد علمی مربوطه).
• سفر تحصیلی (ادامه تحصیل در خارج از کشور): حدود **۸۰ میلیون تومان** وجه نقد. (برای دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل دارند و مراحل پذیرش خود را طی کرده‌اند).

۳.۲. مراحل کلی دریافت مجوز خروج از کشور:

برای دریافت این مجوز، مراحل زیر را به ترتیب طی کنید:

1. **دریافت کد سخا:** ابتدا با مراجعه به یکی از دفاتر **پلیس +۱۰** در سراسر کشور، نسبت به دریافت **کد سخا** (کد سوابق خدمتی و هویتی) خود اقدام کنید.
2. **ورود به سامانه خدمات الکترونیک انتظامی (سخا):** به آدرس اینترنتی `sakha.epolice.ir` مراجعه کرده و با استفاده از کد ملی (به عنوان نام کاربری) و کد سخا (به عنوان رمز عبور) وارد حساب کاربری خود شوید.
3. **ثبت درخواست مجوز خروج از کشور:** در بخش “خدمات وظیفه عمومی”، گزینه “درخواست مجوز خروج از کشور” را انتخاب کنید.
4. **انتخاب نوع سفر و تکمیل اطلاعات:** نوع سفر خود (زیارتی، سیاحتی، علمی، تحصیلی) را مشخص کرده و اطلاعات مربوط به تاریخ سفر، کشور مقصد و هدف سفر را به دقت وارد کنید.
5. **بارگذاری مدارک مورد نیاز:** مدارک لازم (مانند گواهی اشتغال به تحصیل از دانشگاه یا مدرسه، نامه پذیرش دانشگاه خارجی، مدارک مربوط به بلیط سفر، دعوت‌نامه کنفرانس و…) را اسکن و در سامانه بارگذاری کنید.
6. **پرداخت هزینه درخواست:** هزینه‌های اداری مربوط به ثبت درخواست خروج از کشور را به صورت آنلاین پرداخت کنید.
7. **تأیید درخواست و پرداخت وثیقه:** پس از بررسی مدارک و تأیید اولیه درخواست شما توسط سازمان نظام وظیفه، به شما اطلاع داده می‌شود تا مبلغ وثیقه مورد نیاز را به حساب اعلام شده واریز نمایید.
8. **رفع ممنوع‌الخروجی و دریافت گذرنامه:** پس از اتمام تمامی مراحل و واریز وثیقه، ممنوع‌الخروجی شما از سامانه پلیس برداشته شده و می‌توانید برای اخذ یا تمدید گذرنامه خود اقدام کنید. مجوز خروج شما در سیستم ثبت می‌شود.

—

۴. نکات حیاتی و توصیه‌های مهم ترک‌تراول

برای اینکه تجربه بی‌دردسری در اخذ مجوز خروج از کشور داشته باشید، به این توصیه‌های مهم توجه کنید:

• برنامه‌ریزی زودهنگام: فرآیند اخذ مجوز و گذرنامه ممکن است زمان‌بر باشد. حتماً از **چند هفته تا حتی چند ماه قبل** از تاریخ سفر خود اقدام کنید تا با مشکل کمبود وقت مواجه نشوید.
• مدت زمان اعتبار مجوز: مجوز خروج از کشور معمولاً برای **یک بار سفر** و در یک **بازه زمانی مشخص و محدود** صادر می‌شود (مثلاً برای سفرهای سیاحتی معمولاً تا ۲۰ روز). برنامه سفر خود را متناسب با این بازه تنظیم کنید.
• بازگشت به موقع: این نکته **بسیار حیاتی** است. در صورت **عدم بازگشت به موقع و بدون عذر موجه** به کشور، وثیقه شما **ضبط خواهد شد** و وارد وضعیت **غیبت** می‌شوید که عواقب قانونی جدی (مانند محرومیت از ادامه تحصیل، جریمه و حتی دستگیری در زمان مراجعه به کشور) در پی خواهد داشت.
• استعلام از منابع رسمی: قوانین و مبالغ مربوط به نظام وظیفه ممکن است به صورت دوره‌ای تغییر کنند. **همواره قبل از هر اقدامی، آخرین و دقیق‌ترین اطلاعات را مستقیماً از وب‌سایت رسمی سازمان نظام وظیفه عمومی فراجا (EPOLICE.IR) یا با مراجعه حضوری به دفاتر پلیس +۱۰ استعلام کنید.** این مقاله صرفاً یک راهنمای عمومی است.
• مشاوره تحصیلی: اگر قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارید، حتماً با کارشناسان رسمی نظام وظیفه یا دفاتر اعزام دانشجو مشورت کنید تا از تمامی مراحل و شرایط معافیت تحصیلی و خروج از کشور برای تحصیل آگاه شوید.

سخن پایانی از ترک‌تراول:

امیدواریم این راهنمای جامع، تمامی ابهامات شما را در خصوص مشمولیت سربازی و امکان خروج از کشور برطرف کرده باشد. با آگاهی کامل از قوانین و مراحل، می‌توانید با آرامش خاطر برای آینده خود برنامه‌ریزی کنید و از سفرهایتان لذت ببرید.

تیم ترک‌تراول همواره در کنار شماست تا سفرتان را به تجربه‌ای بی‌نظیر تبدیل کند. اگر سوال دیگری دارید، با ما در میان بگذارید.