غار کتله خور زنجان آمیزه ی شگفتی و شکوه

غار کتله خور زنجان ، در 155 کیلومتري جنوب زنجان، در 80 کیلومتري جنوب قیدار و 173 کیلومتري شمال همدان و 410 کیلومتري تهران و 5کیلومتري شهر گرماب واقع است.

غارکتله خور از لحاظ کیفیت بلورها ، قندیل ها، زیبایی و تعداد طبقات جزء زیباترین غارهاي آهکی و خشک جهان و پس از غار ویتنامی سون دونگ ،لقب دومین غار وسیع دنیا را نیز یدك می کشد.

در بعضی مناطق غربی ایران به کوه کم ارتفاع “کَتََله” می گویند

و احتمالاً وجه تسمیه این غار نیز همین است که خورشید از پشت آن طلوع می کند و به جاي کتله خورشید به آن کتله خور می گویند.

نخستین بار در بهار سال 1331 خورشیدي گروهی از سرشناس ترین کوهنوردان ایران از اعضاي باشگاه “نیرو راستی” اقدام به کشف و بازدید غار کتله خور زنجان کردند .

یکی از اعضاي زنجانی گروه نامبرده به نام سید اسداﷲ جمالی اقدام به ثبت رسمی غار کرد.

غار در منطقه مستطیل شکلی به ابعاد 2000×1500 متر به وجود آمده است. دهانه غار در ارتفاع 1700 متري از سطح دریا قرار دارد.

هنوز این غار مسیر هاي کشف نشده بسیاري دارد و انتهایی براي آن یافت نشده است.

تا کنون حدود 30 کیلومتر از غار کتله خور شناسایی و نقشه برداري 22 کیلومتر از این محدوده انجام شده،

ولی فقط یک مسیر 1,200 متري، آن هم در طبقه اول غار براي بازدید گردشگران مهیا شده است.

در داخل تالار کوچک بلورین، که به تالار ستون ها چسبیده چاهی به عمق 8 متر قرار دارد که احتمالاً محل خروج آب هاي فرورو سازنده غار است.

در حال حاضر این غار به سه بخش فرهنگی، تفریحی و ورزشی تقسیم شده است. بخش ورزشی آن که تنها مورد استفاده غارنوردان و صخره نوردان قرار می گیرد، حدود 4 کیلومتر است که البته هنوز انتهاي آن کشف نشده است.

بخش تفریحی غار نیز که جهت بازدید عموم مورد استفاده قرار می گیرد حدود 2 کیلومتر مسیر مستقیم است که گفته می شود این مسیر تنها 3/1 کل غار است.

بخش فرهنگی غار نیز در بخش جنوبی آن قرار دارد. قسمت اصلی آن دالانی است طبیعی که جهت برگزاري مراسم هاي مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

البته این دالان هیچگونه راه خروجی به بیرون نداشته و راه خروجی آن به صورت مصنوعی کنده شده اما خود دالان تماماً طبیعی بوده است.

غار کتله خور ازلحاظ کیفیت بلورها و قندیل ها، زیبایی و تعدد طبقات اولین غار آهکی جهان شناخته شده است .

بهره برداري از غار از سال 75 آغاز شده و البته هنوز هم کاوش و فعالیت براي آماده سازي سایر قسمت هاي غار براي بازدید ادامه دارد.

غار کتله خور غاري است آهکی که در برخی نقاط آن گل رس و خاك هاي حاوي اکسید آهن قابل مشاهده است.

این غار ازنظر سنی تقریباً هم سن غار علیصدر همدان است؛ البته این دو غار از دو جهت با هم تفاوت دارند؛ یکی اینکه غار علیصدر همدان غاري است کاملاً آبی، حال آنکه غار کتله خور زنجان غاري است تقریباً خشکی.

دوم اینکه آهک هاي غار کتله خور نسبت به آهک هاي غار علیصدر بسیار خالص تر هستند

که این خود عاملی است جهت زیباتر شدن غار، چراکه خالص بودن آهک ها موجب شفافیت آن ها و در نتیجه عبور نور از قندیل ها می شود.

این غار در نهایت به غار علیصدر در همدان متصل می شود .همچنین یکی دیگر از عجایب و زیبایی هاي این غار تعدد طبقات آن است که اینگونه غارها در جهان بسیار کم نظیر هستند.

گمان می رود که این غار داراي 7 طبقه باشد که البته تاکنون تنها 3 طبقه آن کشف شده است.

حدود 700 متر اولیه غار قطري حدود 70 سانتیمتر داشته است

به طوري که رهنوردان اولیه غار این مسیر 700 متري را سینه خیز طی کرده و مسیر خود را با علامت گذاري مشخص کرده اند.

ورودي اولیه غار به منظور جلوگیري از آسیب هاي احتمالی بسته شده است .

این مکان را افراد محلی یورت یري می گفته اند که به زبان ترکی به معنی محل زندگی افراد یا ابا و اجداد اطلاق می شود.

تعداد80 اسکلت انسان و تکه هاي سفال قدیمی در این محل پیدا شده

و بر اساس بررسی هاي انجام گرفته متعلق به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد است که در این مکان گم یا دفن شده اند.

کانال تلگرام راهنمای سفر زمینی به ترکیه

در داخل تالار کوچک بلورین که به تالار ستون ها چسبیده، چاهی به عمق 8 متر قرار دارد که احتمالاً محل خروج آب هاي فرورو سازنده غار است.

گفتنی است که این اسکلت ها همچنان در این محل نگهداري می شوند .

این غار داراي بخش هاي دیگري است که به ترتیب می توان :

میدان شیر خوابیده، میدان بیستون ،میدان چهل ستون، سه راهی کوهی، میدان پنج شیر، تالار عروس، تونل قندیلی، اتاق عقد، پاي فیل، شتر باجهاز، عروس و داماد، میدان شمع، دو جادوگر، نخل سوخته، میدان مریم مقدس و… را نام برد.

تمامی این بخش ها حاصل تجمع هاي مختلف آهکی است که هرکدام براساس شباهتی که به یکی از اشیاء اطراف ما داشته اند به این اسامی خوانده می شوند.

این غار در مراحل اولیه تشکیل خود غاري آبی بوده است که دراثر انحلال آبی گاهی اوقات توده هاي عظیمی از سنگ ها از توده اصلی جدا شده اند.

وجود چشمه هاي آب بسیار زلال در اطراف این غار و حفره هاي متعدد طبیعی هم از ویژگی هاي منحصربه فرد این غار است.

علاوه بر تمامی این مسائل در غار کتله خور همان طور که پیشتر آمد می توان تجمع هاي متفاوتی مشاهده کرد

که یکی از این تجمع هاي زیبا و جالب توجه استالاگمیت هایی است که بسیار شبیه عروس و داماد هستند و به همین اسم نامگذاري شده اند.

این غار در طول 120 میلیون سالی که از عمرش می گذرد دستخوش تغییر و تحولات بسیاري شده است که برخی طبیعی و برخی هم مصنوعی بوده است.

از تغییرات طبیعی این غار می توان شکستگی هاي حاصل از زمین لرزه ها، گسل خوردگی ها، لغزش ها و ریزش ها را نام برد.

تنها جانور داخل غار خفاش است، چونبه علت نبود تغذیه و نور کافی، جانوران دیگري زندگی نمی کنند.

آب و هواي داخل غار نیز در قسمت هاي مختلف متفاوت است.

مثلا در ورودي به دلیل چرخش هوا تا 4,000 متري به صورت تقریبا خنک بوده و از 11 درجه شروع و در قسمت هاي جلوتر رطوبت به حدود 90 درصد می رسد.

پرونده ثبت غارکتله خور به عنوان میراث طبیعی و جهانی در دست پیگیري است

بهتر است زمانی که هوا نه زیاد سرد است و نه زیاد گرم، از غار کتله خور زنجان بازدیدکنید.

بنابراین فصل بهار بی تردید زمان بسیار مناسبی براي سفر به زنجان و دیدن این جاذبه دیدنی است.

 

روستای کندوان (یکی از سه روستای صخره ای در جهان)