بزرگترین بازار سرپوشیده جهان در تبریز قرار گرفته است!
بازار تاریخی کلانشهر تبریز (مرکز استان آذربایجان شرقی) بزرگ ترین و مهم ترین بازار سرپوشیده در سطح جهان به شمار می رود.
این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان است.
دسترسی:
قسمت اعظم مساحت بازار در جنوب میدان چایی در حد فاصلی خیابان هاي دارایی، شهدا، فردوسی، شهید مطهري( راسته کوچه) چاي کنار و جمهوري اسلامی قرار گرفته است.
احداث خیابان هاي دارایی، خاقانی، ارتش شمالی، فردوسی، شهدا و جمهوري اسلامی،
قسمتی از بازار را دچار تخریب نموده و بخشی از بازار را از کل مجموعه جنوبی جدا کرده است.
بازار تبریز در مردادماه سال 1389 خورشیدي در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
این بازار از بازارچه ها دالان ها، تیمچه ها سراها و کاروانسراهاي متعددي تشکیل یافته است.
پیش تر به جهت قرارگرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جاده ابریشم
و گذر هزاران کاروان از کشورهاي مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است.
این بازار حدود 3 سده پیش و پس از وقوع زمین لرزه تاریخی تبریز در سال 1193 قمري توسط نجفقلی خان دنبلی حاکم وقت تبریز بازسازي شده است.
بازار تبریز در سال 1354 خورشیدي در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تاریخ بناي این مجموعه مشخص نیست؛
ولی بسیاري از جهان گردانی که از سده چهارم هجري تا دوره قاجاریان از این بازار بازدید کرده اند، درباره آن اطلاعاتی ارائه داده اند.
بسیاري از گردشگران و جهانگردان نظیر :
ابن بطوطه، مارکو پولو، جاکسن، اولیاي چلبی ،یاقوت حموي، گاسپار دروویل، الکسیس سوکتیکف ،ژان شاردن، اوژن فلاندن، جان کارت رایت، جملی کاردي، کلاویخو، رابرت گرنت واتسن ،حمداﷲ مستوفی و مقدسی از رونق و شکوه بازار تبریز تمجید کرده اند
این بازار با داشتن حدود 500،5 باب حجره، مغازه و فروشگاه ،
40 گونه شغل ،
35 باب سرا ،
25 باب تیمچه ،
30 باب مسجد ،
20 باب راسته و راسته بازار ،
11 باب دالان ،
5 باب حمام و
12 باب مدرسه، به عنوان اصلی ترین مرکز داد و ستد مردم تبریز و ایران شناخته می شود.
در سال 2010 نیز این مجموعه با شماره ثبت 1346 به عنوان یکی از میراث جهانی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
و اما با آتش سوزي گسترده در تاریخ 19/2/98 بخشی از این بازار فروریخت و بیش از 100 ها مغازه در شعله هاي ویران کننده سوخت.
این حادثه29 مجروح برجاي گذاشت و تا به حال این حادثه غیر عمد بوده است این حادثه پس از ده سال دوباره تکرار شد.
اغلب تیمچه ها و سراي ها بازار داراي سه طبقه می باشند
که طبقه زیرین مخصوص انبار کالا،
طبقه دوم تجارتخانه و محل کار و
طبقه سوم جهت استراحت و آسایش طراحی شده است.
راسته هاي اصلی توسط راسته هاي فرعی به هم متصل شده اند و در فضاهاي بین آن ها تیمچه ها و سراها بنا شده است.
کانال تلگرام راهنمای سفر زمینی به ترکیه
تقاطع راسته ها در سه راهی ها و چهار راهی ها را طاق هاي آجري گنبدي پوشانده است
که بزرگترین گنبد بازار، گنبد تیمچه امیر و زیباترین نوع معماري آن تیمچه مظفریه است.
بازار و تیمچه و کاروانسراي بزرگ امیر که مهم ترین و ارزشمندترین بخش بازار تبریز محسوب می شود
و در حال حاضر مراکز عمده تجارت و صادرات فرش و صنایع دستی و مرکز بورس طلا و جواهرات و منسوجات است،
توسط میرزا محمدخان امیرنظام زنگنه در سال 1255 قمري احداث شده است .
تیمچه مظفریه که معروف ترین بخش بازار تبریز محسوب می شود
در زمان ولیعهدي مظفرالدین میرزاي قاجار به سال 1305 قمري ساخته شده و بانی آن حاج شیخ محمدجعفر قزوینی از بازرگانان مشهور و بزرگ شهر تبریز است
و اکنون این تیمچه یکی از مراکز عمده تجارت و صدور فرش آذربایجان و ایران به سراسر دنیا است و شهرت جهانی دارد.
اکثر بازارهاي تبریز به جهت تولید یا عرضه و فروش کالا یا کالاهاي مخصوصی شهرت یافته اند
که می توان از بازار شیشه گرخانه مخصوص تولید و فروش اقسام شیشه و بلور،
بازار کفاشان مرکز تولید کفش هاي دست دوخت،
بازار مس گران، حلاجان، کلاهدوزان، آئینه سازان، سراجان، زرگران، عطاران،
عباچی، بازار مخصوص تولید عبا،
بازار شعربافان مخصوص تجارت و داد و ستد ابریشم،
قندفروش بازار مخصوصی واردات قند از روسیه قدیم،
بادامچیلار ویژه خرید و فروش و صادرات خشکبار و بادام،
کشمش چیلر ویژه صادرات کشمش و سبزه به خارج از ایران،
تلیسچی بازار ویژه داد و ستد اقسام گونی و تلیسی، کاغذچی بازار و…
در حال حاضر، بسیاري از این صنوف و مشاغل از بین رفته و تنها نام آن ها بر روي بازارچه ها و راسته هاي بازار تبریز مانده است.
تعدادي از این مشاغل در طی زمان و به علت رونق کالاهاي مدرن و جدید از میان رفته یا تغییر ماهیت داده اند و عمده فروشی و بنکداري قدیم جایگاه خود را به خرده فروشی داده است.
مسگري، رویگري (قالایچی)، حلاجی، ریخته گري، سراجی، زین اسب، نعلبندي، پالاندوزي، کلاهدوزي، سمساري که به کلی در مجموعه بازار شهر منقرض شده اند و فقط نام آن ها باقی مانده است.
باراندازهاي اطراف بازار در دهه هاي اخیر تبدیل به پاساژها و مجتمع هاي تجاري شده و باراندازها کاربري قدیمی خود را از دست داده اند.
پروژه نوسازي بازار تبریز به عنوان یکی از پنج طرح برگزیده هیئت داوران جایزه معماري آقاخان در سال 2013 شد.
جایزه به« سازمان میراث فرهنگی ایران، دفتر آذربایجان شرقی« به عنوان مجري این طرح تعلق گرفت .
در بازار تبریز حدود 12 باب مدرسه علوم دینی و اسلامی چون:
مدرسه طالبیه، صادقیه، جعفریه، اکبریه، حاج صفرعلی و … وجود دارد
و حدود 30 باب مسجد تاریخی که با گنبدهاي ضربی ،مقرنس و ستون هاي سنگی مزین شده اند که می توان از:
مسجد جامع (جمعه مسجد)، مسجد حجت الاسلام، مسجد خاله اوغلی، مسجد دینوري، مسجد مفیدآقا، مسجد قیزللی (میرزا یوسف آقا)، مسجد مقبره، مسجد مجتهد، مسجد هفتاد ستون، مسجد آیت اﷲ شهیدي، مسجد مولانا، مسجد دباغ خانه ،مسجد حاج صفرعلی، مسجد بادکوبه اي، مسجد اشراقی، مسجد صادقیه و…
تعدادي گرمابه قدیمی و تاریخی نیز در بازار تبریز وجود دارد.
در تمام طول سال امکان بازدید از بزرگترین بازار سرپوشیده جهان در تبریز وجود دارد.